در دوران دانشجویی با شخصی آشنا شدم که از خوردن سبزیجات خودداری میكرد و در عوض کپسولهای مکمل مصرف میكرد. او عقیده داشت تمامی كمبودهای رژیم غذایی از طریق مصرف این قرصها جبران میشود. این نظریه باعث شد كنجكاو شوم و در مورد مکملهای تحقیق كنم تا بفهمم آیا واقعا میتوان مواد غذایی ضروری بدن را از رژیم غذایی حذف كرده و با مصرف مكملها همچنان سالم باقی ماند یا خیر.
بنا به آکادمی تغذیه و رژیمهای غذایی، بیش از یک سوم آمریکاییها از مکملهای غذایی استفاده میكنند. مردم بنا به دلایل مختلفی این مکملها و ویتامینها را مصرف میكنند. برخی از این افراد مكملهایی را مصرف میكنند كه توسط پزشک تجویز شده و متاسفانه برخی از مردم سر خود از این مكملها استفاده میكنند. برخی افراد برای بهبود سلامت، بهبود عملکرد ورزشی، پیشگیری از مشکلاتی مانند سرطان، آسیب پوست و یا افسردگی از این مكملا استفاده میكنند. واقعیت این است که زمانی که مكمل در دوزهای مناسب استفاده شود ممکن است در شرایط خاص برای سلامتی شما سودمند باشد. غذا خوردن همچنان بهترین راه برای جذب سبزیجات، ویتامینها و مواد معدنی برای بهره بردن از سلامت مطلوب است. برخی مواد غذایی وجود دارند که مصرف مکمل نمیتواند جایگزین آنها شود، مانند سبزیجات. مکملهای غذایی شامل گیاهان دارویی، آنزیمها، هورمونها، ویتامینها، مواد معدنی، عصارهها، متابولیتها و کنسانترهها هستند.
اگر شما یک رژیم غذایی متعادل و متنوع داشته باشید، نیازی به مصرف ویتامینها و مواد معدنی اضافی نخواهید داشت. با این حال، اگر شخصی تمایلی به مصرف برخی از مواد غذایی نداشته و یا قادر به خوردن یک رژیم غذایی متنوع نباشد، آیا باید مولتی ویتامین یا مواد معدنی و یا مکملهای دیگر مصرف كند؟ در برخی از موارد مانند زنان باردار و یا شیرده، زنانی كه قصد باردار شدن دارند، زنان یائسه، افراد مبتلا به بیماری موثر بر جذب مواد غذایی و میانسالان باید در مورد مصرف مكملها با متخصص تغذیه یا دکتر خود مشورت كرده تا در صورت نیاز به منظور بهبود رژیم غذایی خود مکملهای تجویز شده را مصرف كنند.
غنی ساختن برخی از مواد غذایی، مانند اضافه کردن ید به نمک، تا حد بسیاری باعث ریشه كن شدن کمبودهای تغذیهای شده است. البته باید بدانید كمبودهای تغذیه منجر به بیماریهای مزمن نخواهند شد. همچنان اثبات نشده است که مصرف مولتی ویتامینها و مواد معدنی در پیشگیری از بیماریهای مزمنی مانند چاقی، بیماریهای قلبی و سرطان مفید هستند یا خیر. برخی از شواهد علمی نشان میدهند که مصرف برخی از مکملهای غذایی برای سلامت کلی فرد و در شرایط خاصی مفیدند. برای مثال مصرف کلسیم و ویتامین D در سلامت استخوان، مصرف فولیک اسید كافی به منظور کاهش خطر نقایص مادرزادی جنین و مصرف اسیدهای چرب امگا 3 از روغن ماهی برای افراد مبتلا به بیماریهای قلبی مفید است.
در فرهنگ ما اغلب این ذهنیت وجود دارد که هر چیزی بیشتر باشد بهتر است. اما این جمله در مورد مصرف مکملها صدق نمیكند. مصرف هرچه بیشتر مكملها میتواند برای سلامت شما خطرناک باشد، و اگر اینطور نباشد نیز اتلاف پول است! طبق برچسبهای مکملها میتوانید بفهمید در یک دوز از آن مكمل چقدر از مواد آن را به بدن خود میرسانید. به طور کلی برای افرادی که انواع غذاهای سالم را در رژیم غذایی خود مصرف میكنند، مکملهایی با دوز پایین در نظر گرفته میشود. برچسب مکمل مولتی ویتامین یا مواد معدنی خود را بخوانید تا ببینید آیا 100 درصد از مقادیر روزانه خود (DVS) را با مصرف آنها دریافت میكنید یا کمتر از این مقدار دریافت میكنید. از مصرف مکملهای توان بالا بپرهیزید زیرا مصرف دوز بیشتری از نیازهای روزانه میتواند برای سلامت شما خطر آفرین باشد.
خطرهای مصرف دوزهای بالایی از مكملها شامل اسهال، ریزش مو، خستگی مفرط، سنگ کلیه، آسیب کبدی، نقائص مادرزادی جنین و یا حتی مرگ میشوند. ویتامین A، D، E، K ویتامینهای محلول در چربی هستند و در بدن شما ذخیره میشود – دریافت سطوح بالایی از این ویتامینها میتواند به مسمومیت منجر شود. همچنین مصرف بیش از حد ویتامینهای محلول در آب میتواند منجر به اسهال و تهوع شود. به احتمال بالا، بدن شما ویتامینهای اضافی را از طریق ادرار دفع خواهد كرد، در نتیجه پول زیادی برای مواد مغذی پرداخت میكنید كه بدن شما هیچ استفادهای از آنها نكرده است. علاوه بر این، بسیاری از مکملهای ممکن است تعامل مضری با مواد غذایی داشته باشند، پس بسیار مهم است كه قبل از مصرف آنها در مورد وجود چنین خطراتی تحقیق كنید. همچنین، به یاد داشته باشید که مکمل مانند غذا، نوشیدنیها و یا داروها هضم نمیشوند.
قبل از این كه اقدام به مصرف مكملهای غذایی كنید، راههایی را امتحان كنید كه با استفاده از آنها جذب مواد غذایی در بدن شما افزایش مییابد، مثلا همراه غذاهای سرشار از آهن ویتامین C زیادی مصرف كنید. اگر هنوز هم احساس نیاز به مصرف مکمل میكنید، از خودتان سوالات زیر را بپرسید: مزایای مصرف این مکملها برای من چیست؟ آیا مصرف این مكمل خطراتی دارد؟ دوز مناسب مصرف چیست؟ همچنین در نظر بگیرید كه چگونه و برای چه مدتی میخواهید از این مكملها استفاده كنید. قطعا همواره غذا بهترین راه برای جذب مواد مغذی مورد نیاز بدن خواهد بود.